миний блог: Математик

миний блог: Математик: математик-р ...

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Гариг өдрийн нэрс

7 ГАРГИЙН НЭР ДЭЛХИЙ ДАЯАР ИЖИЛ УТГАТАЙ  (I хэсэг)   7 гаргийн нэрийг олон хэлээр нэрлэхэд үндсэндээ 3 янз байх шиг. 1-рт: Гараг эрхсийн нэрээр нэрлэх буюу тухайн гараг эрхсийг төлөөлдөг бурхан тэнгэрээр нэрлэх; 2-рт: Тоогоор нэрлэх. 1 дэх өдөр гэх мэт. 3-рт: Дээрх хоёрыг хольж нэрлэх, эсвэл хослуулан нэрлэх. Монголчууд ингэж нэрлэдэг.  Тийнхүү нэрлэхдээ “өдөр”, “гараг” гэдэг үгийг залгах нь бий. ДАВАА ГАРАГ. Түвэдээр “сар” гэсэн үг. Орчуулбал “саран гараг” гэсэн үг. Англиар Monday, германаар Montag гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, Moon, Mond буюу “сар” гэсэн үгээс гаралтай. Day, Tag нь “өдөр” гэсэн утгатайг та бүхэн мэднэ.  Оросоор понедельник, словакаар пондэлок гэх бөгөөд орос хэлний “неделя” гэдэг үг одоо “7 хоног” гэсэн утгатай боловч угтаа бол ням гаргийг хэлдэг үг байжээ. Өөрөөр хэлбэл,  “неделание“ буюу “ажилгүй, амралтын өдөр” гэсэн утгатай. Одоо ч словак зэрэг славян хэлэнд ням гаргийг “неделя” гэдэг хэвээр. Тиймээс “понедельник” гэдэг нь “неделя” буюу ням гаргийн дараах өдөр гэсэн утгат
Read more

Ертөнцийн хэмжээ

Image
Хамгийн гол нь ертөнцийн том жижгийг юугаар хэмжих вэ? Энгийн хэдэн жишээ татаж хамтдаа төсөөлье. Улаанбаатараас Дархан хүртэл 200 орчим километр. 80 км/цагийн хурдаар машинтай явахад 2 цаг гаруй явна. Нэг их хол биш хэдий ч явган явбал (цагт 5км/цаг) 40 цаг зогсолтгүй алхаж байж хүрнэ. Гэтэл онгоцоор бол ердөө 15-хан минут, учир нь онгоцны дундаж хурд цагт 800 км. Юу хэлэх гээд байна гэхээр аливаа орон зайг зөвхөн км-ээр тооцож хол ойрыг хэмжихээс илүү ХУРД гээч зүйлийг хамтад нь тооцож байж илүү оновчтой болох байх. Ямартай ч хүн амьдралынхаа туршид мөлхөж, алхаж, гүйсээр байгаад дэлхийг 3 удаа тойрох хэмжээний орон зайг өөрсдийн биеэр туулдаг гэдгийг эрдэмтэд тооцоолон гаргасан байдаг. (Магадгүй 2 удаа тойрохыг нь хүүхэд насандаа гүйцээдэг байх). Дэлхийг экваторын бүслүүрээр нь 1 удаа тойроход 40000 км шүү дээ.  Ертөнцийн том жижгийн тухай бичих гэж байж оршил нь "өчүүхэн жижиг" орон зайн тухай бичиж байгаад хүлцэл өчье. Учир нь бид маш хол аялах учраас бие халаалт зайл
Read more

21, 25, 55-р зууны,.. хожмын ШҮЛЭГ БОДРОЛ

21-р 25, 55-р зууны гээл таашгүй алсын ШҮЛЭГ бодрол.., Шүлэг гэж юусан билээ?!! сэтгэлийн гэгээн дөл үү? дүрэлзэх гал уу! Шүүдэр буусан өглөөний сэргэг мэдрэмж үү!?? сэмрэх бодлын хайлал уу! учиглах ухаан уу? Шөнийн сарны уйтай дуулал уу?!! совин чимээлэх дуу юу? санаашрах сатаарал уу! Шархалсан баярласан зүрхний өчил үү!?? эргэлзэх энэлэл үү? санаж сэхээрэх үүд үү! Аль нь ч байсан бидэнд нэг л түүх, нэг л ирээдүй, ганц л "өнөөдөр" буй Алаг зүрх, гэрэлт амьдралыг гийлгэх чиг олон ч гэлээ, ирээдүй "дотор" л буй Алдах онохын хүлээснээс ангид хайр гэж буй ч гэсэн, гэтлэх гарц "сэтгэлд" л бий Амьдрал төгсгөлгүйг мэдрэх оюунлаг чадавхи, мөрөөдөл буй ч, уламжилж эхлүүлэх сэхээрэл "итгэлд" л бий Гоё шүү дээ, АМЬДРАЛ сайхан АМЬДРАХ сайхан ГОЛ шиг урсаал УС шиг жирэлзээл өнгөрөх ч, ӨНГӨ ДУУ гайхамшиг Ганцаардал бужигнаа зах эхгүй ч, мэндэлж төрөхийн заяа нь агуу Ган шиг ХАТУУ ус мэт ЗӨӨЛӨН үргэлжлэх БИД өөрсдөө ч нууцхан ид шидээ Ганболд Д.Д 
Read more